خیامی ها، پدران خودروسازی ایران

خیامی ها، پدران خودروسازی ایران

داستان از آنجایی شروع شد که مرحوم حاج علی اکبر خیامی مقداری از زمین‌های کشاورزی خود در مشهد را فروخت و گاراژی در فلکه برق مشهد برای دو پسرش احمد و محمود خرید. آنها تعدادی از خودروهای بنز ۱۸۰ و ۱۹۰ رو با تعمیر و تغییراتی مختصر به صورت قسطی در اختیار رانندگان تاکسی مشهد قرار می‌دادند.
هیچکس تصور نمیکرد که این دو برادر صاحب بزرگترین کارخانه تولید انواع اتومبیل های کوچک و بزرگ در ایران و خاورمیانه یعنی مالک کارخانجات ایران ناسیونال دیروز و ایران خودرو امروز شوند. کسانی که در مشهد سنی از آنها گذشته باشند و این خانواده را می‌شناسند میگویند محمود خیامی در سرمای سخت مشهد با پوشیدن لباس کار و چکمه اقدام به تعمیر و تعویض قطعات فرسوده اتومبیل‌ها می‌کرد و پس از تعمیر به شست و شو و نظافت آنها می پرداخت.


احمد برادر بزرگتر هم کارهای دفتری و حسابداری را انجام می‌داد و حاج علی اکبر نیز صندوق‌دار گاراژ بود. پس از مدتی احمد خیامی به تهران آمد و در خیابان چراغ برق یک مغازه کوچک زیر پله را اجاره کرد که لوازم یدکی را خودش به طور مستقیم به مشهد بفرستد تا برای تعمیر اتومبیل هایش مورد استفاده قرار بگیرد. چند سال پس از توسعه کارشان در همان خیابان چراغ برق، مغازه بزرگ لوازم یدکی اتومبیل های بنز دایر نموده و با حفظ گاراژ در مشهد همگی به تهران آمده و به کار مشغول شدند. پس از مدتی محمود که اندیشه‌های بزرگتری در سر داشت با توجه به شم اقتصادی و قطعه زمین بزرگی را در جاده کرج برای کارخانه اتاق سازی اتوبوس خریداری کرد و در تاریخ مهر ماه ۱۳۴۲ با هدف مونتاژ اتوبوس و مینی بوس شرکت ایران ناسیونال را با دفتری در خیابان اکباتان با سرمایه حدود ۱۰ میلیون تومان با شراکت حاج علی اکبر خیامی، احمد خیامی، محمود خیامی، مرضیه خیامی و زهرا سیدی تاسیس نمود. با تولید اتاق اتوبوس و مونتاژ موتور، شاسی، گیربکس و دیفرانسیل بروی اتاق، اتوبوس های  بنز ۳۲۱ آلمانی در کارخانه آنها ساخته شد. سپس با رایزنی های احمد خیامی با اداره ها و سازمان ها و همچنین بعضی از کارخانه‌های بزرگ ابتدا تعدادی از این اتوبوس ها به عنوان سرویس کارکنان به  نیروی هوایی و سپس شرکت های مسافربری لوان نور، تی بی تی  و کارخانجات واقع در جاده کرج فروخته شد و چون اکثر راننده ها از این اتوبوس ها رضایت داشتند بازار آنها رونق گرفت.

پس از چندی تولید محدود اتوبوس ها خیامی ها را راضی نکرد و آنها را به فکر تولید اتومبیلی کوچک انداخت که ضمن استحکام بالا ، قیمتی ارزان نیز داشته باشد و همه اقشار جامعه در سراسر ایران با هر درآمدی که دارند از آن استفاده کنند از این رو به ارتباط با کارخانه های خودروسازی در سراسر دنیا پرداخته و پس از مذاکرات فراوان با کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و انگلستان بلاخره با شرکت تالبوت انگلستان که در آن زمان اتومبیلهای هیلمن تولید می‌کرد و زیرمجموعه شرکت کرایسلر آمریکا بود به توافق رسیده و در تاریخ اول اردیبهشت ۱۳۴۶ تولید هیلمن با نام پیکان با تیراژ 60 هزار دستگاه در سال و با شعار به امید روزی که هر ایرانی یک پیکان داشته باشه آغاز گردید.

در اواخر همان سال اتومبیل پیکان با قیمت ۱۲ هزار تومان وارد بازار شد. در سالهای بعد اتومبیل‌های پیکان تاکسی، پیکان کار و اونجری، پیکان جوانان دو کاربراتوری،پیکان دولوکس، پیکان استیشن و وانت پیکان که به ۶ مدل می‌رسید به تیراژ تولید ١٢٠ هزار دستگاه در سال رسید.
ایران ناسیونال یکه تاز تولید خودرو در ایران شد. بعدها با گسترش کارخانه و تولید بیشتر در  دیگر شهرهای کشور از جمله تهران کارگران فراوانی نیز به استخدام شرکت درآمدند. برادران خیامی همراه با توسعه روز افزون کارخانه به خرید زمین های اطراف کارخانه ادامه داده و ه ماه مقداری از زمین‌های اطراف کارخانه به مالکیت ایران ناسیونال درمی آمد و امروزه اتوبانهای کرج، جاده مخصوص و جاده قدیم کرج هر ٣ از میان این شرکت وسیع عبور میکنند.

همینطور خیامی ها شهرکی در کنار کارخانه با نام پیکان شهر ساخته اند که برای سکونت کارگران و کارفرمایان شرکت در نظر گرفته شده بود. آنها معتقد بودند برای بهره وری و بازدهی کار کارگران، آپارتمان هایی که در کنار کارخانه بود وقت کارگران را در رفت و آمد به منازل خود که در اقصا نقاط تهران و شهرهای اطراف تهران بودند کمتر گرفته می شد و کارگران زمان مسیر رفت و برگشت به خانه هایشان را در منازل سازمانی جنب کارخانه، بیشتر در کنار خانواده خود بودندو برای روز بعد آماده تر به کار خود مشغول می شدند.
یکی از کارهای دیگر این شرکت اعزام کارگر به صورت گروهی و خانوادگی در تابستان‌ها به ترتیب نوبت به تورهای زیارتی شهرهای مشهد و کربلا و مجردها به شهرهای شمالی بود و گاهی نیز خیامی ها با خانواده خود به همراه آنان در یک هتل اقامت می‌کرند. یکی از آرزوهای خیامی ها تولید پیکان به دست کارگران ایرانی بود و پیوسته در این اندیشه بودند که تمام قطعات اتومبیل در داخل ایران ساخته شود که پس از چند سال واردات انواع قطعات از خارج، بالاخره در سال ۱۳۵۱ ریخته گری در کارخانه راه اندازی گردید و ابتدا با ریختن شاتون ها و سر سیلندر و سپس سیلندر کامل به تولید انبوه رسید و پس از تراش کاری بر روی اتومبیل‌ها سوار می شدند و اینگونه بود که پیکان به عنوان اولین اتومبیل وطنی در ایران شناخته شد ولی هیچگاه نام ملی به خود نگرفت.
سرانجام آخرین پیکان در سال 1384 تولید و به موزه خودرو که در جاده مخصوص کرج و همسایگی کارخانه ایران خودرو فعلی است روانه شد.

از دیگر فعالیت های خیامی ها تاسیس بانک صنعت و معدن،فروشگاه های زنجیره ای کوروش{قدس فعلی} و اولین کارخانه مبل ایران با نام مبلیران است. پدر خیامی ها و احمد برادر بزرگتر سالها قبل دار فانی را وداع گفتند و محمود خیامی که در آمریکا نمایندگی بنز را داشت در روز نهم اسفند ماه 98 در لندن فوت کرد.

اگر آنها بعد از انقلاب 57 از ایران نمی رفتند اکنون کارخانه بزرگ ایران خودرو پناهگاه امنی برای رانت و پولشویی و فساد نبود.

آنها کارآفرینانی بودند که قدرشان دانسته نشد.

نظرات
Captcha